Sınav Kaygısı Nedir ?
Sınav kaygısı; öğrenilen bilgilerin sınav sırasında etkili bir biçimde kullanılmasına engel olan ve başarının düşmesine yol açan yoğun kaygı olarak tanımlanır.
- Biraz kaygı ve stresin zararı yoktur,
- Hiç kaygısız olmaktan iyidir,
- Biraz stres uyuşukluktan kurtarır zindeleştirir,
- Stres ve kaygı kontrol edilemezse, panik düzeyine çıkarsa zararlı olur,
- Aşırı kaygı kişinin çalışmasını engeller,
- Aşırı kaygılı kişi çok çalışmasına rağmen az öğrenir,
- Sınavlara ne kadar iyi hazırlansa da başarılı olmaz.
Sınav kaygının zihinsel belirtileri;
- ‘‘Yapamayacağım, başarısız olacağım, kötü not alacağım, rezil olacağım, ailemi hayal kırıklığına uğratacağım’’ gibi olumsuz düşünceler.
- Unutkanlık ,dikkatini toplamada güçlük çekme,
- Sınav sorularını okuyup anlamada güçlük çekme,
- Düşüncelerini düzenlemede güçlük çekme,
- Konuları hatırlamada güçlük çekme gibi.
Sınav kaygısının fiziksel belirtileri;
- Baş ve kas ağrısı,
- Sabahları kendini yorgun ve halsiz hissetmesi,
- Uyumakta zorlanma,
- Mide ağrısı, mide bulantısı, kabızlık ve ishal,
- Çarpıntı, düzensiz kalp atışları,
- Terleme, eli ayağı titreme,
- Yemek alışkanlıklarında değişiklik(aşırı yeme ya da iştahsızlık),
- Ellerin soğuk yada terli olması vb.
Sınav kaygısının duygusal belirtileri;
- Gerginlik, huzursuzluk, sinirlilik,
- Kolay ağlama,
- Hata yapma, bildiklerini unutma korkusu, sınavı bitirememe korkusu, doğru çalışamama korkusu vb.
- Çaresizlik, panik duyusu.
- Karamsarlık, güvensizlik,
- Sürenin yetmeyeceğine, gelecekte olacağı tahmin edilen olumsuz durumlara dair yaşanan endişe,
- Aşırı sakin olma veya aşırı sabırsızlık,
- Heyecan yetersizlik duyguları(daha zayıf ve beceriksiz olduğunu düşünme.)
Sınav kaygısının ortaya çıkma nedenleri;
- Zamanı iyi kullanamama,
- Planlı çalışma alışkanlığının olmaması,
- Amaçların ulaşılmaz oluşu,
- Hedef belirleyememesi,
- Ebeveynlerin aşırı koruyuculuğu,
- Ebeveynlerin güvensiz ve yüksek beklentili olmaları,
- Sınavda ya başarılı olmazsam aileme ve çevremdekilere ne derim,
- Ebeveynlerin öğrencinin başarısızlıklarını abartıp başarılarını küçümsemesi,
- Ebeveynlerin sevgilerini esirgemeleri.
Sınav kaygısının davranışsal belirtileri;
- Kaçma (ders çalışmayı bırakma, sınavı yarıda bırakma),
- Kaçınma (ders çalışmayı erteleme, sınava girmeme),
- Sınav sırasında dona kalma.
Sınav Kaygısı İle Baş Etme Yöntem ve Teknikleri
- Sınava Planlı Programlı Çalışma;
- Evde derse hazırlık
- Sınıfta ders dinlemek
- Günlük tekrar
- Sınav öncesi genel tekrar
- Uyku, Dinlenme ve Beslenme;
- Sınava yeterince çalıştığınız ve elinizden geleni yaptığınız konusunda kendinize sürekli telkin verin.
- Nefes egzersizi çalışmaları yapın.
- Uyku düzeninize mümkün olduğu kadar sadık olun.
- Gece yarılarına kadar ders çalışmak yerine; gün içinde programlı ve düzenli bir çalışma sistemi oluşturun.
- Olumsuz düşünceler ve inançlardan kurtulma;
- Eğer başarılı olamazsam aileme ne söylerim,
- Bu sınavda başarılı olamayacağım,
- Ellerim titriyor ne yapacağım,
- Ben yetersizim, aptalın tekiyim… gibi olumsuz ve yıkıcı düşüncelerden mümkün olduğunca uzak durun.
- Olumlu ve gerçekçi düşünceler oluşturmaya çalışın;
- Sonuç her ne olursa olsun ailem beni seviyor.
- Bu sınavda başarılı olacağım.
- Elimden geleni yapacağım.
- Bu sınav için yeterleyim.
- Ben akıllı biriyim, başaracağım.
- Kendinizi rahatlatın;
- Boş zamanlarınızda arkadaşlarınızla ve ailenizle vakit geçirmeye çalışın.
- Sizi rahatlatan hoşunuza giden aktiviteler yapmaya çalışın.
- Ayrıca birkaç dakika gözlerinizi kapatarak sizi mutlu eden bir anıyı ya da bir yeri hayal edin.
Ailelere öneriler
- Güven ve sorumluluk vermeli, önemsemeli, olumlu geri bildirimde bulunmalıdır.
- Sınava ilişkin konuşmalarda özenli davranmalı, gerçekçi olmalı, akranlarıyla karşılaştırmaktan kaçınmalıdır.
- Duygu ve düşünce paylaşımı, empati önemlidir.
- Sınavı önemsememe, ölüm kalım sorunu yapmama,
- Aile bireyleri uygun rol modeli olmalı, uygun aile ortamı sağlamalı ve uygun problem çözme davranışları geliştirilmelidir.
- Ergenlerin okuldaki başarıları yanı sıra evde de başarıyı tadabilecekleri fırsatlar verilmeli.
- Evde yapabilecekleri zorlukta işler verilmeli.
- Adım adım başarıyı yakalayabilmeleri sağlanmalı.
- Anında geri bildirim verilmeli.
- Öğrenci için tutarlı beklenti içinde olunmalı,
- Öğrencinin kapasitesinin üstünde başarı beklememeliyiz.
- Mükemmeliyetçi olmamalıyız ,
- Başkaları ile kıyaslamamalıyız,
- Sevgiyi araç olarak kullanmamalıyız.